oorzaken van houdingsveranderingen bij parkinson(isme)
Bij parkinson werken de hersenen niet meer goed samen met de rest van het lichaam. Dit komt doordat de “waterpas” in ons hoofd, die ons evenwicht regelt, niet goed functioneert. De hersenen krijgen informatie van verschillende sensoren in ons lichaam, maar kunnen deze informatie niet goed verwerken. Daardoor kan iemand met parkinson het gevoel hebben dat hij recht staat, terwijl hij in werkelijkheid scheef staat.
Daarnaast kunnen de spieren door dystonie (overmatige spierspanning) het lichaam naar één kant trekken. Ook kan inactiviteit (minder bewegen) leiden tot spierzwakte, waardoor iemand met parkinson makkelijker inzakt.
Wat zijn de voordelen van een goede houding?
- Minder kans op problemen met het evenwicht en kans op vallen doordat uw gewicht niet naar voren is verplaatst.
- Verminderde kans op freezing.
- Uw waarneming van de positie van uw lichaam in de ruimte is beter.
- Minder moeite met het bewegen van uw nek en de armen.
- Beter oogcontact met anderen.
- Een goede zithouding zorgt ervoor dat we makkelijker kunnen eten, schrijven, computeren of een gesprek voeren.
- Kleinere kans op nekklachten en hoofdpijn of pijnklachten in de rug.
- Minder aanleiding tot verminderde kracht van de houdingsspieren.
- Kleinere kans op moeilijkheden met slikken, minder speekselverlies.
- Betere ademhaling, minder problemen met duidelijk en luid spreken.
- Betere darmfunctie, door het minder in elkaar gedrukt zitten van de darmen én de mogelijkheid tot een goede buikademhaling.
- Positieve invloed op de stemming, het helpt om makkelijker positieve herinneringen op te roepen.
Hoe zorg ik voor een goede houding?
Het is belangrijk dat een houdingsverandering in een vroeg stadium opgemerkt wordt. Dit opmerken gebeurt vaak door de omgeving. In dit stadium is de houding nog goed te beïnvloeden.
- Zorg voor een geoptimaliseerde medicatie. (Overleg met neuroloog of parkinson verpleegkundige.)
- U moet u ten eerste bewust zijn van uw houding (maak gebruik van spiegels of vraag familieleden om je er zachtjes aan te herinneren als ze een slechte houding opmerken).
- Blijf lichamelijk actief, zodat algehele conditie, beweeglijkheid en kracht op peil blijven. Vooral de kracht van de strekspieren is belangrijk.
- Is er vaak een houdingsverslechtering bij het doen van dubbeltaken, dan zijn oefeningen met bewust uitgevoerde oefeningen met grote bewegingen, dansen, parkinson boksen en Tai Chi effectief.
- Geheugensteuntjes, zoals bij ieder reclameblok op de televisie weer rechtop gaan zitten.
- Zorg voor regelmatige bewegingspauzes. Verander vaak van houding. Gebruik een timer om u eraan te herinneren om elke 30 minuten korte pauze te nemen van een paar minuten per keer. Gebruik deze pauzes om te gaan staan als u dat kunt. Als u dat niet kunt, strek dan uw rug (buig zachtjes naar achteren).
U kunt hier enkele algemene strekoefeningen downloaden. Dit is geen vervanging voor op maat gemaakte oefeningen door een therapeut die deelneemt aan ParkinsonNet. - Aanpassingen in de omgeving: goede (ergonomische) stoelen, verstelbare werkplekken. Soms is een andere inrichting van de keuken gewenst.
- Zorg voor een goede zithouding. In plaats van uw mobiel of tablet op schoot te gebruiken, of boeken op schoot te lezen, kunt u beter aan een tafel gaan zitten, zodat u meer rechtop zit. Als u met een computer werkt, zorg voor een goede plaatsing van monitor, toetsenbord en muis.
- Let op hoe u zit tijdens het eten. Als u in een onderuitgezakte houding zit kan het moeilijker worden om te slikken. Als u zo rechtop mogelijk zit, is het ook makkelijker voor uw maag om voedsel te verteren, wat de opname van medicijnen kan beïnvloeden.
- Ga voor de middagrust niet in een stoel zitten. Uw hoofd valt waarschijnlijk naar voren als u slaapt. Ga daarom liggend rusten.
- Fysiotherapie of oefentherapie: op maat gemaakte oefenprogramma’s (gepersonaliseerde oefeningen om houding, flexibiliteit en kracht te trainen).
- Als u een wandeling maakt: kijk naar iets op ooghoogte in de verte – u blijft daardoor makkelijker rechtop lopen; maak de passen 5 centimeter groter dan u gewend bent – door de hak iets verder te plaatsen tilt u automatisch de voorvoet op en wordt de kans op sloffen minder; zwaai met de armen – de passen worden daardoor groter en u blijft beter rechtop lopen. Mocht u toch merken dat u wat meer voorovergebogen gaat lopen, neem dan een korte pauze en doe eventueel wat strekoefeningen.
Bronnen:
Radboudumc
Parkinson’s UK
Parkibot