Ademhalingsklachten in de diverse fases van de aandoening
Vroege fase: de aansturing van de ademhaling kan veranderd zijn, daardoor kan er af en toe vergeten worden om te ademen of wordt er minder diep geademd. Dit komt vooral voor wanneer er meerdere taken tegelijkertijd uitgevoerd moeten worden (bijvoorbeeld praten en lopen).
Middenfase: een snelle oppervlakkige ademhaling, soms kort na inname van de parkinson medicatie, maar vaker in de ‘end-of-dose’ periode (voordat de volgende dosering moet worden ingenomen). Naast de invloed van de medicatie kunnen stress en angst ook meespelen.
Late fase: nu begint zwakte van de ademspieren een rol te spelen. Het hoesten gaat minder krachtig en het slikken gaat minder.
wat kunt u merken aan uw ademhaling?
- u kunt minder diep ademhalen
- u vergeet soms adem te halen
- u raakt bij activiteiten buiten adem
- u hebt een snellere borstademhaling
- u hebt stemproblemen
- u hoest of u schraapt uw keel vaker
- u kunt minder krachtig hoesten
- u hebt last van verslikken
Wat kunnen de gevolgen zijn van problemen met de ademhaling?
Benauwdheid, ook bij een lichte inspanning. U kunt u naar voelen. Het kan zijn dat u zich niet meer durft in te spannen, u wordt inactiever. Slechter slapen door een snelle en oppervlakkige ademhaling (dit geeft een onrustig gevoel) of slaapapnoe. Het spreken gaat minder goed, aan het eind van een zin komt u adem tekort of u bent slechter verstaanbaar. Eventueel kan er in de eindfase van de ziekte een longontsteking ontstaan.
Verschillen tussen parkinson versus hart- en longproblemen
Parkinson: Ademhalingsproblemen treden vaak op tijdens specifieke activiteiten of in bepaalde situaties, zoals tijdens het praten, eten of tijdens inspanning. Ze kunnen verergeren bij het uitvoeren van meerdere taken tegelijkertijd.
De ademhaling vertoont vaak een verbetering of soms een verslechtering bij gebruik van parkinson medicatie. Specifieke ademhalingsoefeningen kunnen verlichting bieden.
Hart- en longen: De ademhalingsproblemen zijn meestal constant aanwezig en worden erger bij inspanning, zoals bij het lopen of traplopen. Er is geen verband met parkinson medicatie. De ademhalingsproblemen worden niet erger bij het uitvoeren van meerdere taken. Het is een capaciteitsprobleem: het lichaam heeft een verminderde capaciteit om zuurstof op te nemen en te transporteren.
Waar kunt u als patiënt op letten?
Wanneer treedt het op? Is er een relatie met de innamemomenten van de medicatie? Is er een relatie met inspanning? Spelen dubbeltaken een rol? Heeft stress invloed?
Wat kan er aan gedaan worden?
Vertel aan uw behandelteam (parkinson verpleegkundige / neuroloog) welke klachten u hebt!
Als u blijft lopen met uw klachten en het niet doorgeeft aan uw behandelaar, wordt er geen actie ondernomen. Dan blijven zowel medicatie als therapie onveranderd.
– De neuroloog kan kijken of uw parkinson medicatie aangepast kan worden. Ook andere medicatie, die u naast parkinson medicatie gebruikt, kan een rol spelen.
– U kunt doorgestuurd worden naar een fysiotherapeut / oefentherapeut, logopedist of een ergotherapeut.
De behandeling kan bij deze therapeuten bestaan uit:
- bewuste ademhalingsoefeningen, buikademhaling
- doelbewust verdiepen van het inademen
De dode ruimte is de ruimte binnen de luchtwegen waar geen gaswisseling met het bloed plaatsvindt. Dus: waar geen zuurstof opgenomen wordt en geen koolzuur afgegeven wordt. Deze dode ruimte bestaat uit luchtpijp en bronchiën. Bij elkaar ongeveer 150 milliliter.
Een normale ademteug in rust is 500 milliliter. Hiervan komt 500 min 150 milliliter (van de dode ruimte) is 350 milliliter in de longen. Bij een oppervlakkige ademhaling is het rendement veel lager: u haalt vaak adem met een klein effect.
- houding verbeteren
Een goede houding maakt een goede buikademhaling mogelijk. Deze buikademhaling geeft als het ware een massage van de darmen. Deze worden beter doorbloed en de peristaltiek wordt beter. Dit komt ook omdat bij een goede houding de buik niet in elkaar gedrukt wordt.
- soepeler maken van de rug en de borstkas.
Een rechte rug en een beweeglijke borstkas zorgen ervoor dat u beter kunt ademhalen. Er komt meer lucht in de longen.
- trainen van de kracht van de inademingsspieren
- trainen van de kracht van de uitademingsspieren
Het trainen van de kracht van de inademingsspieren en uitademingsspieren kunt u na instructie met een klein apparaatje thuis zelfstandig uitvoeren. Dit kost slechts enkele minuten per keer.
- lucht stapelen met een ballon (onder begeleiding van een therapeut) om beter te kunnen hoesten
- ontspanningsoefeningen
Stress heeft een negatieve invloed op de ademhaling. De ademhaling wordt dan vaak een hoge en snelle borstademhaling. Een rustige buikademhaling zorgt voor ontspanning. (De stress neemt af door stimulatie van het parasympathische zenuwstelsel.) - spraaktraining
- sliktraining
- sporten
Sporten verbetert uw ademhalingssysteem: uw longen kunnen meer zuurstof opnemen. De longcapaciteit wordt groter. Door meer te sporten verbetert de doorbloeding van uw lichaam. Dit zorgt voor een betere zuurstofvoorziening.
- leren om uw energie te verdelen gedurende de dag
Een ergotherapeut kan voor u een advies op maat maken.
Ademhalingsbevorderende activiteiten
- zingen
Zingen en koorzang heeft een positieve invloed op de kwaliteit van het spreken van mensen met parkinson(ismen). - Tai Chi
Tai Chi combineert langzame, zachte bewegingen met diepe ademhaling en ontspanning. Tai Chi-training zorgt voor een verbetering van de motor- en niet-motorische symptomen. - yoga
Ademhaling speelt een centrale rol bij yoga-oefeningen - mindfulness
Bij mindfulness zijn ademhalingsoefeningen een onderdeel bij het verminderen van stress.