Loopproblemen voorkomen

Verschillende loopstoornissen

Bij mensen met de ziekte van Parkinson zijn veranderingen in het looppatroon meestal continu aanwezig. Dit kan subtiel zijn, zoals een verminderde armzwaai, maar ook meer uitgesproken zoals een schuifelend looppatroon met korte pasjes.

Er kunnen ook loopproblemen zijn die op sommige momenten kunnen optreden:
Bevriezen van lopen (‘freezing of gait’) is het belangrijkste periodiek optredende loopprobleem bij mensen met parkinson. Tijdens bevriezen van lopen hebben mensen het gevoel dat hun voeten plotseling vastgeplakt zitten aan de grond. Hierdoor lukt het niet om een stap te maken, of mensen maken hele snelle stapjes op de plaats. Bevriezen van lopen treedt vaak op bij het starten van lopen, bij het lopen door een deur, onder tijdsdruk en tijdens het draaien. Ook angst of twee dingen tegelijk willen doen kunnen belangrijke triggers zijn voor het ontstaan van bevriezen van lopen.
Festinatie is een andere vorm. Hierbij gaan mensen met parkinson steeds sneller lopen met steeds kleinere passen. De passen kunnen zo klein worden dat festinatie uiteindelijk overgaat in bevriezen van lopen. Vaak helt het bovenlichaam hierbij teveel naar voren.

Compensatie­strategieën

Loopproblemen voorkomen lukt bij parkinson niet volledig door het gebruik van medicijnen. Daarom is aanvullende revalidatiebehandeling nodig. Een belangrijk onderdeel hiervan is het aanleren van compensatiestrategieën. Mensen met parkinson verzinnen vaak spontaan creatieve omwegen om hun loopproblemen te overwinnen. Dit zijn trucs die mensen gebruiken om het lopen te verbeteren.
Voorbeelden hiervan zijn: het lopen op het ritme van een metronoom, het stuiteren van een bal tijdens het lopen, zijdelings lopen, of het imiteren van het looppatroon van iemand anders.

Afzonderlijke compensatiestrategieën hebben niet allemaal hetzelfde effect bij iedere persoon met parkinson. Wat voor de één werkt, kan bij de ander geen, of zelfs een nadelig effect op het lopen hebben. Daarnaast kan het effect van een strategie ook nog afhangen van de situatie waarin de strategie nodig is. Meestal is voor het opstarten met lopen een andere strategie nodig dan voor het maken van een draai, of het doorkruisen van een smalle ruimte. Het is daarom van belang om meerdere, verschillende compensatiestrategieën uit te proberen, en zo per persoon en per situatie te bepalen welke strategieën het beste werken.

Binnen elke categorie zijn talloze, unieke strategieën bekend. Een uitgebreidere toelichting van wat deze zeven categorieën precies inhouden, met daarbij praktisch toepasbare voorbeelden van strategieën vindt u als u klikt op de bijbehorende link hierboven.

Afzonderlijke compensatiestrategieën hebben niet allemaal hetzelfde effect bij iedere persoon met parkinson. Wat voor de één werkt, kan bij de ander geen, of zelfs een nadelig effect op het lopen hebben. Daarnaast kan het effect van een strategie ook nog afhangen van de situatie waarin de strategie nodig is. Meestal is voor het opstarten met lopen een andere strategie nodig dan voor het maken van een draai, of het doorkruisen van een smalle ruimte. Het is daarom van belang om meerdere, verschillende compensatiestrategieën uit te proberen, en zo per persoon en per situatie te bepalen welke strategieën het beste werken.

Loopproblemen voorkomen door compensatiestrategieën bij parkinson
Bronnen

(1) Nonnekes J, Růžička E, Nieuwboer A, Hallett M, Fasano A, Bloem BR. Compensation Strategies for Gait Impairments in Parkinson Disease: A Review. JAMA Neurol. 2019;76(6):718–725. doi:10.1001/jamaneurol.2019.0033