Bloeddrukdalingen

Bij de mensen met parkinson en parkinsonismen komen soms plotselinge bloeddrukdalingen voor. Orthostatische hypotensie betekent in gewoon Nederlands: een lage bloeddruk bij staan.
Postprandiale hypotensie is een lage bloeddruk die ontstaat na een (warme) maaltijd.

Normale situatie: Als u gaat staan, verplaatst bloed zich naar uw buik en benen door de zwaartekracht. Uw hart vult zich dan minder goed met bloed en de hoeveelheid bloed die uw hart rondpompt neemt af. Hierdoor daalt uw bloeddruk. Het centrum in de hersenen dat de bloeddruk regelt signaleert dit. Het reageert hierop door uw bloedvaten te vernauwen en het hart sneller te laten kloppen. Uw bloeddruk komt door deze twee maatregelen snel weer terug op het oude niveau. Zo werkt het ‘bloeddrukregulatiesysteem’ goed.

Orthostatische hypotensie: Bij mensen met orthostatische hypotensie werkt het bloeddrukregulatiesysteem niet goed. Als u gaat staan vernauwen de bloedvaten zich niet voldoende en neemt de hartslag nauwelijks toe. Het gevolg is dat uw bloeddruk na het opstaan lager wordt en even te laag blijft. Als uw bloeddruk erg laag is, pompt uw hart onvoldoende bloed naar de hersenen of andere lichaamsdelen. Hierdoor ontstaan klachten zoals:

• lichtheid in het hoofd
• klachten met zien (wazig zien, zwart worden voor de ogen)
• duizeligheid
• zwaar gevoel in de benen, ook gevoel van zwakte alsof je kunt vallen
• moeheid of misselijkheid
• vertraagd denken
• geluiden kunnen anders klinken: vaag en verder weg, oorsuizen
• soms pijn in hun nek, hoofd en schouders (zogenaamde kleerhanger pijn).

• soms is de daling van de bloeddruk zo groot dat het flauwvallen en bewustzijnsverlies veroorzaakt. Een van de gevaren van orthostatische hypotensie is dat het hierdoor vallen kan veroorzaken.
  

Postprandiale hypotensie: dit is een lage bloeddruk die ontstaat na een (warme) maaltijd. Bij een postprandiale hypotensie ontstaan dezelfde klachten als bij orthostatische hypotensie. Maar de lage bloeddruk ontstaat dan doordat er ineens meer bloed naar de buikorganen gaat. Dit gebeurt doordat bloed voornamelijk naar de darmen gaat.

Wanneer treden gemakkelijker klachten op

• bij warm weer en bij te weinig vochtinname (het dorstgevoel is vaak minder!) Het effect van minder vocht in het lichaam verklaart waarom zweten, warm weer, braken, diarree, koorts of weinig drinken de klachten verergeren.
• bij opstaan en lang staan (in de rij staan in de supermarkt, wachten op een perron, maar ook bij het koken, scheren en douchen)
• in de vroege ochtend (als u ‘s nachts weinig of niets gedronken hebt)
• na de maaltijd – vooral een zware maaltijd (het bloed gaat dan voornamelijk naar de darmen).
• na het drinken van alcohol (alcohol heeft een bloeddrukverlagend effect)
• bij gebruik van bepaalde medicijnen waardoor er meer vocht wordt uitgescheiden (bijvoorbeeld bij plastabletten).
• na een warm bad/douche (de bloedvaten van de huid staan wijd open).
• bij lichamelijke inspanning (de bloedvaten van de spieren staan dan wijd open) of kort na een lichamelijke inspanning, b.v. na traplopen stilstaan bovenaan de trap, stilstaan bij een stoplicht of na een fietstocht afstappen
• bij plassen of tijdens ontlasting (obstipatie kan ook de klachten verergeren)

Adviezen

• Overleg altijd met uw behandelteam: arts of parkinsonverpleegkundige. Het kan zijn dat uw medicatie aangepast moet worden. Parkinson medicatie, maar ook eventuele medicijnen tegen hoge bloeddruk. Ook diverse psychiatrische medicijnen en medicijnen tegen prostaatproblemen kunnen voor een lage bloeddruk zorgen.
• Voldoende vocht drinken en bouillon gebruiken (als u geen zoutbeperking hebt). Let op: overleg eerst met uw arts. Uw zenuwstelsel kan de bloeddruk beter op peil houden als er voldoende bloed is. De kleur van de urine is een simpele methode om te zien of het lichaam genoeg water bevat: hoe donkerder, des te minder water.
  Drink twee glazen water vlak voor activiteiten waarbij u lang stil moet staan (bijvoorbeeld een receptie), of voor het sporten. Dit verhoogt de bloeddruk in vijf à tien minuten gedurende 30 tot 45 minuten.
• Sta altijd rustig op vanuit liggende of zittende houding. Blijf bij het opstaan ’s morgens en ’s nachts eerst even op de rand van uw bed zitten. Ook is het verstandig ’s ochtends een kwartier voor het opstaan een of twee glazen water te drinken om te compenseren dat in de nacht niet gedronken wordt.
• Vermijd lang staan. Veel mensen gaan zitten, tegen muren leunen of ze gaan rondlopen in plaats van stil staan. Wanneer van te voren te voorzien is dat u lang moet staan, dan kan het verstandig zijn op een opklapbaar stoeltje mee te nemen zodat u even kunt gaan zitten.
• Zet het hoofdeinde van uw bed op klossen; zorg erover dat de poten onder het hoofdeinde zo’n 20 tot 30 cm hoger komen te staan. U moet even uitproberen wat voor u voldoende is.
  Na het opstaan kort op de plaats marcheren voordat u gaat lopen.
• Vermijd hete douches en baden.
• Voldoende en regelmatig bewegen/wandelen.
• De spieren van de benen zorgen er voor dat het bloed uit de benen weer terug gepompt wordt naar het hart. Krachttraining van de beenspieren, zodat deze sterker worden, kan er voor zorgen dat er gemakkelijker na het opstaan voldoende bloed naar het hart wordt terug gepompt, waardoor de kans op het ontstaan van klachten verminderd.
• Uw benen kruisen en tegen elkaar duwen; dit verhoogt de bloeddruk, en kan zowel staand als zittend gedaan worden. Als u al evenwichtsproblemen hebt, kunt u dit beter niet staand doen. Stevige vuisten maken, uw billen aanspannen; ook dit verhoogt de bloeddruk. De hiervoor genoemde manoeuvres kunt u ook tegelijk doen, zoals vuisten maken én uw billen aanspannen. Dit kan de bloeddruk extra verhogen.

• Niet plotseling stoppen met inspanning; maar even ‘afbouwen’ van de beweging. Bijvoorbeeld na het sporten rustig uitlopen, zodat de bloedvaten zich al weer kunnen gaan vernauwen
• Als u aan sport doet is een duursport zoals wandelen en zwemmen waarschijnlijk beter dan een sport met een piekbelasting (zoals sprinten).
• Eet vaker kleine maaltijden in plaats van één grote; drink veel vocht voor de maaltijd (350-500ml); dit is met name van toepassing bij bepaalde vorm van wegrakingen die binnen 15-120 minuten optreden na het nuttigen van een maaltijd (postprandiale hypotensie).
• In sommige gevallen wordt het dragen van steunkousen aangeraden. Het is hierbij belangrijk dat de elastische kousen helemaal tot boven aan het been komen, tot heup of tot en met de buik.
• Beperk het gebruik van alcohol.
• Voor mannen: zittend plassen; vooral ’s nachts.